Nadwyżka energii z fotowoltaiki – co się z nią dzieje?

Kiedy powstaje nadwyżka energii z fotowoltaiki?

Fotowoltaika jest technologią, która wykorzystuje energię promieni słonecznych do wytwarzania prądu. Dzięki instalacji fotowoltaicznej możliwe jest produkowanie całkowicie darmowej energii elektrycznej, która zasila urządzenia elektryczne w domach, firmach czy w rolnictwie.

Instalacja fotowoltaiczna powinna zostać dobrana do zapotrzebowania energetycznego, biorąc pod uwagę różne czynniki, w tym przede wszystkim roczne zużycie prądu. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że w niektórych okresach instalacja fotowoltaiczna może produkować zbyt dużo energii w stosunku do zapotrzebowania, szczególnie w ciągu dnia, gdy nasłonecznienie jest najwyższe. Wytworzona energia nie może zostać spożytkowana na bieżąco, co powoduje powstanie nadwyżki.

W jaki sposób można zagospodarować nadwyżkę energii elektrycznej pochodzącej z fotowoltaiki? Wykorzystanie nadwyżek energii będzie przydatne w momencie, gdy instalacja fotowoltaiczna produkuje mniej energii elektrycznej (gdy nasłonecznienie jest niewielkie) lub nie produkuje jej wcale (np. nocą).

Co się dzieje z nadwyżką energii z fotowoltaiki?

Istnieją dwa sposobu magazynowania energii z fotowoltaiki. Może ona trafić do zewnętrznej sieci energetycznej lub być przechowywana w magazynach energii. W zależności od wybranego sposobu magazynowania energii oraz podłączenia do sieci wyróżnić można instalacje typu on-grid oraz instalacje typu off-grid.

Instalacja on-grid a nadwyżka energii z fotowoltaiki

Instalacje fotowoltaiczne on-grid są podłączone do sieci energetycznej. Nadmiar energii z fotowoltaiki trafia zatem do zakładu energetycznego, gdzie energia jest przechowywana i skąd, w razie potrzeby, może zostać wykorzystana w późniejszym okresie. Czas na odbiór energii z sieci przysługuje do końca okresu rozliczeniowego, czyli przez rok, po czym energia przepada.

Niewykorzystanie z sieci energii elektrycznej wytworzonej w nadmiarze może mieć miejsce w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, gdy instalacja zostaje przewymiarowana, tzn. jej moc jest zbyt duża do potrzeb energetycznych. Drugą sytuacja to znaczący spadek ilości zużywanej energii np. w wyniku zastosowania energooszczędnych rozwiązań. To jednak sytuacja bardzo sporadyczna, bowiem właściciele instalacji fotowoltaicznych mają raczej tendencję do zwiększania wykorzystania prądu, gdyż energię elektryczną otrzymują za darmo.

Instalacja off-grid a nadwyżka energii z fotowoltaiki

Instalacje fotowoltaiczne off-grid nie są podłączone do sieci, w związku z czym nadwyżka energii z fotowoltaiki musi być przechowywana w innym miejscu. Jest ona kierowana do podłączonego do systemu fotowoltaicznego magazynu energii i odbierana w momencie, gdy panele fotowoltaiczne nie pracują, czyli np. nocą. W instalacjach fotowoltaicznych off-grid nadwyżki prądu mogą być wykorzystane w całości – a nie w części, jak ma to miejsce w przypadku instalacji typu on-grid. Nie przepadają również po upływie roku. To całkowita niezależność od sieci elektroenergetycznej.

Nadwyżka prądu z fotowoltaiki a instalacja hybrydowa

Połączeniem korzyści z instalacji fotowoltaicznej on-grid i off-grid jest tzw. instalacja fotowoltaiczna hybrydowa, która jest podłączona do sieci energetycznej, a jednocześnie wyposażona w magazyn energii. W przypadku tego rozwiązania nadwyżki prądu trafiają do magazynu energii, a gdy zostanie on napełniony – pozostała wytworzona w nadmiarze energia trafia do sieci elektroenergetycznej. Gdy wystąpi potrzeba, w pierwszej kolejności energia pobierana jest z magazynu energii, a gdy jej zabranie – z sieci.

Nadwyżka energii z fotowoltaiki a system opustów

System opustów to sposób rozliczenia nadwyżek energii przysługujący prosumentom, którzy złożą wniosek o przyłączenie instalacji fotowoltaicznej do sieci energetycznej do 31 marca 2022 roku. Zgodnie z nim nadwyżki energii elektrycznej wprowadzone do sieci energetycznej mogą zostać odebrane w przeciągu 12 miesięcy. Nie mogą one być jednak wykorzystane w całości. W przypadku instalacji fotowoltaicznej o mocy do 10 kW można odebrać 80% odprowadzonej energii (0,8 kWh za każdą 1 kWh energii elektrycznej odprowadzonej do sieci), zaś w przypadku instalacji fotowoltaicznej o mocy powyżej 10 kW – 70% (0,7 kWh za każdą 1 kWh energii elektrycznej odprowadzonej do sieci).

Nadwyżka energii z fotowoltaiki a net-biling

Od 1 kwietnia 2022 roku zostaną wprowadzone zmiany dotyczące rozliczenia energii wprowadzonej do sieci. System net-billingu obowiązujący od tego dnia zakłada, że pod uwagę będzie brana wartość energii, a nie jej ilość. Nadwyżka energii z fotowoltaiki wprowadzona do sieci będzie wyceniana po średniej cenie energii obowiązującej w danym miesiącu na rynku hurtowym. Kapitał uzyskany w wyniku sprzedaży trafi na specjalne konto, tworząc tzw. depozyt prosumencki. W momencie poboru energii z sieci depozyt będzie pomniejszany o wartość energii wycenionej zgodnie z cennikiem sprzedawcy prądu.

W systemie net-billingu nadwyżka energii z fotowoltaiki będzie zatem sprzedawana do sieci, zaś za energię pobraną prosumenci będą musieli zapłacić. Rozliczenie nadwyżka energii z fotowoltaiki będzie następować w okresie 12 miesięcy.

Jak opłacalnie zagospodarować nadwyżki energii z fotowoltaiki?

Energia elektryczna produkowana przez instalację fotowoltaiczną jest wykorzystywana na bieżące potrzeby w niewielkim procencie – autokonsumpcja nie przekracza zazwyczaj 30%. Największa produkcja energii ma bowiem miejsce wtedy, gdy domowników najczęściej nie ma w domu, czyli w ciągu dnia, w godzinach południowych. W godzinach popołudniowych, czyli koło 16-17, gdy produkcja spada, zużycie energii w gospodarstwach domowych zaczyna z kolei rosnąć. Ze względu na proponowane zmiany w systemie rozliczania prosumentów, bardzo istotne wydaje się odpowiednie zarządzanie energią w domu. W jaki sposób można wpłynąć na opłacalność fotowoltaiki i jak rozsądnie zagospodarować nadwyżkę energii?

Zwiększenie autokonsumpcji energii fotowoltaicznej

Pierwszym sposobem jest zwiększenie autokonsumpcji w porze, gdy energii elektrycznej produkowanej jest najwięcej, czyli w ciągu dnia. Aby to osiągnąć wystarczy kilka prostych czynności:

• Wykorzystanie funkcji opóźnienia w pralkach lub zmywarkach, aby pracowały w godzinach najwyższej produkcji energii z fotowoltaiki,
• Zaplanowanie prac generujących duże zużycie energii i wymagających działania lub nadzoru domownika np. na porę dnia w weekendy,
• Montaż systemów ogrzewania, podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz chłodzenia pomieszczeń, które pobierają energię z nadwyżek wyprodukowanych z fotowoltaiki – doskonałym rozwiązaniem jest pompa ciepła, która pozwala zwiększyć autokonsumpcję nawet do 60%.

Magazyn energii

Drugą możliwością na efektywne wykorzystanie nadwyżek energii jest założenie magazynów energii. Urządzenia te pozwalają na przechowywanie i wykorzystanie niemal całości wyprodukowanego w nadmiarze prądu. Magazyny energii zapewniają właścicielom instalacji fotowoltaicznych samowystarczalność i niezależność od dostaw prądu, a także bezpieczeństwo energetyczne. Dowiedz się więcej na ich temat: Jak działa magazyn energii?